Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ trong hoạt động của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Thực hành dân chủ là chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn”[1]. Người khẳng định: Mọi hoạt động của bộ máy nhà nước phải “lấy dân làm gốc”, “lắng nghe dân, học hỏi dân, hỏi ý kiến dân, dựa vào lực lượng dân”[2].Đối với công tác dân tộc và tôn giáo, tư tưởng dân chủ của Người càng có ý nghĩa sâu sắc, bởi đây là lĩnh vực gắn trực tiếp với quyền và lợi ích hợp pháp của đồng bào các dân tộc thiểu số, các chức sắc, nhà tu hành, chức việc và tín đồ có tôn giáo, tín ngưỡng. Mọi chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước phải xuất phát từ thực tiễn đời sống của đồng bào vùng dân tộc thiểu số, miền núi và vùng đồng bào có đạo, đảm bảo quyền bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển.

Hình 1 - Họp mặt các đại biểu người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và chức sắc, chức việc các tôn giáo trên địa bàn tỉnh năm 2025

Tỉnh Đồng Nai là địa phương có tính đặc thù về dân tộc và tôn giáo, với cộng đồng 37 dân tộc thiểu số, 863 cơ sở tín ngưỡng cùng 25 tổ chức tôn giáo đang hoạt động với hình thức phong phú, đa dạng. Nhận thức rõ giá trị và ý nghĩa của tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai đã vận dụng đồng bộ, sáng tạo trong mọi hoạt động, cụ thể như sau:

Thứ nhất, dân chủ trong lãnh đạo, điều hành cơ quan.

Dân chủ nhằm phát huy quyền làm chủ của công chức, người lao động cơ quan, bảo đảm mọi quyết định của cơ quan được xây dựng trên cơ sở công khai, minh bạch, trí tuệ tập thể và sự đồng thuận. Trong thời gian qua, Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai duy trì việc tổ chức sinh hoạt chính trị sáng thứ Hai hàng tuần (100% công chức, người lao động tham gia); sau đó, họp giao ban nhằm hội ý chuyên môn Lãnh đạo Sở, Trưởng các phòng để họp bàn, thống nhất triển khai các nhiệm vụ trọng tâm trong tuần. Ngoài ra, Sở còn có các Hội nghị sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt chi bộ, hội nghị công chức và người lao động cơ quan, các cuộc họp đột xuất khác để kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh, xử lý các nội dung liên quan đến tổ chức, nhân sự, hoạt động của cơ quan. Các cuộc họp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành mà còn phát huy tính chủ động, tinh thần trách nhiệm của từng công chức, góp phần bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của Sở Dân tộc và Tôn giáo.

Hình 2 - Công chức Sở Dân tộc và Tôn giáo phát biểu ý kiến tại buổi họp mặt công chức, người lao động cơ quan

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo, định hướng của UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tỉnh, Sở Dân tộc và Tôn giáo đã chủ động xây dựng và triển khai thực hiện Kế hoạch số 10/KH-SDTTG ngày 07/8/2025 về việc tiếp tục triển khai công tác dân vận và dân chủ cơ sở năm 2025; thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong hoạt động cơ quan; ban hành Quy chế về thực hiện dân chủ và Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai. Các hoạt động dân chủ tại cơ quan được triển khai đồng bộ, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị; bảo đảm công khai, minh bạch trong mọi lĩnh vực công tác như: xây dựng và thực hiện kế hoạch công tác hằng năm; quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công; công tác cán bộ; tiếp nhận, xử lý ý kiến, kiến nghị của công chức và người lao động. Qua đó, góp phần xây dựng môi trường làm việc dân chủ, đoàn kết, trách nhiệm, kỷ cương, thân thiện và hiệu quả.

Thứ hai, dân chủ trong tham mưu, triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật tại tỉnh Đồng Nai thuộc lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo

Quán triệt sâu sắc quan điểm “lấy dân làm gốc”, thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua luôn quan tâm, tạo điều kiện để phát huy trí tuệ, kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ, công chức ngành dân tộc và tôn giáo cũng như sự đóng góp ý kiến của quần chúng Nhân dân, trong đó có các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số; các chức sắc, nhà tu hành, chức việc, tín đồ có tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh. Từ đó, các chủ trương, chính sách, pháp luật dần đi sát thực tế, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân trong toàn tỉnh. Mối quan hệ giữa chính quyền với đồng bào các dân tộc, tôn giáo ngày càng gắn bó, niềm tin của Nhân dân được củng cố, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của tỉnh.

Thứ ba, dân chủ trong tiếp nhận, xử lý thông tin về công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo một cách công khai, minh bạch.

Dân chủ trong tiếp nhận, xử lý thông tin thể hiện ở việc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai chủ động thiết lập nhiều kênh để người dân, tổ chức, cá nhân phản ánh, kiến nghị thuộc lĩnh vực, ngành phụ trách một cách thuận tiện, nhanh chóng, đúng quy định. Sở Dân tộc và Tôn giáo đã ban hành Văn bản 23/TB-SDTTG ngày 23/7/2025 để công khai đường dây nóng và hộp thư điện tử của Sở Dân tộc và Tôn giáo để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh, khiếu nại, tố cáo về hành vi nhũng nhiễu, gây phiền hà đối với tổ chức, cá nhân; triển khai nhiều văn bản giấy, văn bản điện tử đến tổ chức, cá nhân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng đồng bào có đạo; thông tin triển khai đầy đủ, kịp thời các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo trên Cổng thông tin điện tử, facebook, fanpage, zalo OA cơ quan. Tại trụ sở, Sở Dân tộc và Tôn giáo thực hiện niêm yết các thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực, ngành phụ trách; bố trí và duy trì hoạt động của hộp thư góp ý, đường dây nóng, hộp thư điện tử; cử công chức trực tại Trung tâm Hành chính công tỉnh để tiếp nhận, hướng dẫn, xử lý hồ sơ theo quy định; đồng thời, phân công công chức thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, lắng nghe, ghi nhận và giải quyết kịp thời các phản ánh, kiến nghị thuộc lĩnh vực, ngành phụ trách. 

    Hình 3 - Đảng viên, công chức Sở Dân tộc và Tôn giáo hướng dẫn thực hiện hồ sơ thuộc lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo

Hình 4 - Bảng niêm yết thông tin và hộp thư góp ý được bố trí tại trụ sở Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai

Bên cạnh đó, Sở Dân tộc và Tôn giáo còn phối hợp các ngành chức năng của tỉnh và địa phương liên quan tổ chức các Hội nghị, Hội thảo, tập huấn, họp mặt, gặp gỡ, đối thoại nhằm tăng cường công tác tuyên truyền, vận động với các già làng, trưởng bản, người có uy tin trong đồng bào dân tộc thiểu số và các tổ chức, chức sắc, nhà tu hành chức việc, tín đồ có tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn. Thông qua đó, Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo kịp thời tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và củng cố niềm tin của Nhân dân.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ không chỉ là yêu cầu về lý luận mà còn là đòi hỏi cấp thiết trong thực tiễn quản lý nhà nước về dân tộc và tôn giáo. Với sự kiên trì, quyết tâm và sáng tạo, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai sẽ tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác, góp phần giữ vững ổn định chính trị, xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững mạnh./.

[1] Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 15, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 622.

[2] Hồ Chí Minh Toàn tập, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 5, tr. 698.