Văn hóa ứng xử, giao tiếp với đồng bào các dân tộc thiểu số, chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo trên địa bàn tỉnh Đồng Nai

Văn hóa ứng xử, giao tiếp là một bộ phận quan trọng trong văn hóa công vụ, phản ánh thái độ, hành vi và chuẩn mực ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức trong quan hệ với Nhân dân. Đặc biệt, tại địa bàn đa dân tộc, đa tôn giáo[1] như tỉnh Đồng Nai, việc xây dựng phong cách giao tiếp đúng mực, tôn trọng, gần gũi và thân thiện có ý nghĩa quyết định trong việc củng cố niềm tin của Nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, trong đó có đồng bào các dân tộc thiểu số, chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo trên địa bàn tỉnh; qua đó, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của địa phương.

Hình 1 - Đồng chí Tôn Ngọc Hạnh, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, 

Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai tiếp xúc với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tại Hội nghị họp mặt năm 2025

Nguyên tắc chung trong văn hóa ứng xử của cán bộ, công chức với đồng bào dân tộc, tôn giáo trước hết là tôn trọng, bình đẳng, đoàn kết, được khẳng định trong Điều 5, Điều 24 Hiến pháp năm 2013 với tinh thần “Mọi dân tộc đều bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển”; “công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, không bị phân biệt đối xử”. Trên cơ sở đó, cán bộ, công chức phải chuẩn mực, thực hiện nghiêm các quy định trong Luật Cán bộ, công chức (năm 2025), Luật Tín ngưỡng, tôn giáo (2016), Nghị định số 05/2024/NĐ-CP ngày 23/01/2024 về công tác dân tộc và Nghị định số 95/2023/NĐ-CP ngày 29/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật tín ngưỡng, tôn giáo; qua đó bảo đảm trách nhiệm, nghĩa vụ của cán bộ, công chức trong giao tiếp, ứng xử với đồng bào. Đồng thời, văn hóa ứng xử cần gắn liền với tinh thần phục vụ Nhân dân, được thể hiện qua việc thực hiện quy tắc “4 xin - 4 luôn” (xin chào, xin phép, xin lỗi, xin cảm ơn - luôn mỉm cười, luôn nhẹ nhàng, luôn lắng nghe, luôn giúp đỡ), lấy sự hài lòng của nhân dân làm thước đo hiệu quả công vụ, là một trong những tiêu chí quan trọng để xét đánh giá “Chính quyền thân thiện” trong bối cảnh hiện nay.

Hình 2 - Đồng chí Điểu Nen và đồng chí Hoàng Cư, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai thăm chúc mừng chức sắc Công giáo trên địa bàn

Văn hóa ứng xử tại công sở được quy định rõ trong Nghị định số 04/2021/NĐ-CP ngày 22/01/2021 của Chính phủ về quy định chuẩn mực đạo đức công vụ, yêu cầu cán bộ, công chức phải thể hiện sự chuẩn mực, minh bạch và trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ. Theo đó, cán bộ, công chức cần có thái độ phục vụ lịch sự, niềm nở, không phân biệt dân tộc, tôn giáo, góp phần xây dựng môi trường làm việc văn minh; đồng thời bảo đảm giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng, công bằng, minh bạch, không nhũng nhiễu, vụ lợi, đúng tinh thần của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong giao tiếp, phải sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu, khi cần thiết có thể dùng tiếng dân tộc thiểu số để tạo sự gần gũi; trang phục, tác phong phải nghiêm túc, gọn gàng, thể hiện sự tôn trọng nhân dân; tuân thủ kỷ luật, kỷ cương hành chính, thực hiện đúng chức trách, bảo đảm công khai, minh bạch. Như vậy, văn hóa ứng xử tại công sở nhấn mạnh các giá trị “chuẩn mực - minh bạch - công bằng - đúng pháp luật”.

Văn hóa ứng xử tại cơ sở, đặc biệt ở địa bàn dân cư và trong các cơ sở tôn giáo, đòi hỏi sự linh hoạt, gần gũi và tôn trọng đặc thù văn hóa của từng cộng đồng. Cán bộ, công chức khi tiếp xúc với đồng bào cần chú ý tôn trọng phong tục, tập quán, thể hiện qua cách ăn mặc, thái độ ứng xử phù hợp trong chùa, nhà thờ, thánh thất, đình, miếu cũng như tuân thủ quy định tại nơi thờ tự. Trong giao tiếp, cần thân thiện, chân thành, lắng nghe và chia sẻ, tránh lối hành chính khô cứng, xa cách. Công tác dân vận, tuyên truyền chính sách phải được truyền đạt bằng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, phù hợp với từng đối tượng dân tộc, tôn giáo, theo đúng tinh thần Nghị định số 05/2024/NĐ-CP ngày 23/01/2024 và Nghị định số 95/2023/NĐ-CP ngày 29/12/2023 của Chính phủ. Đồng thời, cán bộ, công chức cần có khả năng ứng xử linh hoạt, khéo léo trong giải quyết mâu thuẫn, góp phần tăng cường sự đồng thuận, củng cố niềm tin của đồng bào vào chính quyền. Qua đó, văn hóa ứng xử tại cơ sở hướng đến mục tiêu gần dân, tôn trọng, linh hoạt, khéo, xây dựng niềm tin, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và giữ vững ổn định xã hội.

Hình 3 - Đồng chí Nguyễn Văn Khang, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai dự lễ Cầu siêu tưởng niệm, tri ân các anh hùng liệt sĩ nhân dịp kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025)

Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong văn hóa ứng xử, giao tiếp với đồng bào các dân tộc thiểu số, chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo trên địa bàn tỉnh Đồng Nai; Sở Dân tộc và Tôn giáo cần triển khai đồng bộ, thống nhất các giải pháp cụ thể như sau:.

Thứ nhất, cán bộ, công chức cần được thường xuyên bồi dưỡng kỹ năng ứng xử, đặc biệt là kỹ năng lắng nghe, đối thoại và giải quyết xung đột trong môi trường đa dạng về dân tộc, tôn giáo. Đây là nền tảng giúp công tác tiếp dân, giải quyết thủ tục hành chính hay xử lý tình huống phát sinh trở nên linh hoạt, hiệu quả.

Thứ hai, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng về ngôn ngữ, sự hiểu biết văn hóa dân tộc nói chung và bản sắc văn hóa, ngôn ngữ, chữ viết… của đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng. Qua đó, không chỉ tạo ra sự gần gũi, gắn kết với đồng bào dân tộc thiểu số mà còn thể hiện sự tôn trọng, từ đó nâng cao hiệu quả giao tiếp và xây dựng lòng tin của Nhân dân đối với chính quyền.

Thứ ba, thủ tục hành chính lĩnh vực dân tộc, tôn giáo cần được đơn giản hóa, rõ ràng, minh bạch, đảm bảo nhanh chóng và hiệu quả. Cán bộ, công chức trong ngành phải luôn giữ thái độ tận tâm, trách nhiệm, coi việc phục vụ Nhân dân là nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ tư, phát huy vai trò của người có uy tín là già làng, trưởng bản trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo trên địa bàn tỉnh. Đây là những người có tiếng nói quan trọng trong việc định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận xã hội và là cầu nối hiệu quả giữa chính quyền với Nhân dân. Việc tôn trọng, lắng nghe và tạo điều kiện để họ tham gia nhiều hơn vào các hoạt động chính trị, xã hội sẽ góp phần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân.

Thứ năm, đẩy mạnh truyền thông, giáo dục cộng đồng cũng cần được quan tâm. Thông qua các phương tiện truyền thông, hội nghị, sinh hoạt cộng đồng, cần tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ công dân trong lĩnh vực dân tộc, tôn giáo; đồng thời, khuyến khích và nhân rộng các mô hình giao tiếp văn minh, ứng xử hài hòa, đoàn kết tại cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, qua đó lan tỏa những giá trị tích cực, góp phần xây dựng môi trường sống ổn định, gắn kết và phát triển bền vững.

Thứ sáu, trong thời đại bùng nổ thông tin, cần tăng cường đấu tranh phản bác các thông tin sai trái, xuyên tạc trên không gian mạng. Chính quyền phải chủ động cung cấp thông tin chính thống, kịp thời và minh bạch để định hướng dư luận, ngăn chặn âm mưu lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo nhằm chia rẽ khối đoàn kết dân tộc, gây mất ổn định xã hội.

Văn hóa ứng xử, giao tiếp với đồng bào dân tộc thiểu số, chức sắc, chức việc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo trên địa bàn tỉnh Đồng Nai không chỉ là yêu cầu về mặt văn hóa, xã hội mà còn là yếu tố quan trọng bảo đảm ổn định chính trị, phát triển bền vững. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Đồng Nai cần tiếp tục xây dựng môi trường giao tiếp văn minh, bình đẳng, tôn trọng sự đa dạng, từ đó phát huy sức mạnh đại đoàn kết, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh./.

[1] Theo Báo cáo 6 tháng đầu năm 2025 của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai, toàn tỉnh hiện có 37 thành phần dân tộc thiểu số với hơn 421 ngàn người (chiếm khoảng 9,4% dân số toàn tỉnh); hơn 2,65 triệu tín đồ thuộc 25 tổ chức tôn giáo (chiếm khoảng 60% dân số toàn tỉnh). Điều này cho thấy môi trường giao tiếp của cán bộ, công chức ở Đồng Nai vừa đa dạng, vừa nhạy cảm, đòi hỏi kỹ năng và sự am hiểu đặc thù đối với lĩnh vực dân tộc, tôn giáo.