Một số kết quả đạt được qua 10 năm triển khai thực hiện Đề án Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai

Thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh đã triển khai Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 – 2025” (sau đây gọi tắt là Đề án). Sau 10 năm thực hiện Đề án đã đạt nhiều kết quả thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi trong hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số; cải thiện chất lượng dân số, giữ gìn hạnh phúc gia đình và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, nét văn hóa đặc trưng của từng dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh. Qua công tác triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn 02 tỉnh cũ (Đồng Nai và Bình Phước) đã đạt được một số kết quả nổi bật sau:

Về công tác chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện Đề án “giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tham mưu ban hành quyết định, kế hoạch, văn bản triển khai Đề án; phê duyệt mô hình thí điểm giai đoạn 2016 - 2018; chỉ đạo các cơ quan báo, đài tổ chức tuyên truyền rộng rãi đến cán bộ và Nhân dân, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Về kết quả công tác tổ chức thực hiện Đề án: Với mục tiêu nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật, thay đổi hành vi trong hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. UBND 02 tỉnh cũ (Đồng Nai và Bình Phước) đã chỉ đạo Ban Dân tộc 02 tỉnh (nay là Sở Dân tộc và Tôn giáo), cơ quan thường trực triển khai Đề án, các Sở, ban, ngành và các địa phương tổ chức các Hội nghị/lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng về nội dung, nhiệm vụ của Đề án và hơn 100 Hội nghị/cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bình đẳng giới cho đồng bào dân tộc thiểu số với 14.861 lượt người tham dự. Ngoài ra, toàn tỉnh đã tổ chức trên 19.569 cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật với khoảng 1.912.572 lượt người tham dự (trong đó, tổ chức 200 Hội nghị/cuộc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trên 30.000 lượt đại biểu là người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào dân tộc thiểu số trong đó cólồng ghép nội dung tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số; tổ chức các Hội thi tìm hiểu pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, trong đó có nội dung thi tìm hiểu pháp luật về các quy định pháp luật liên quan đến tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; Hội liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã tổ chức các Hội nghị tọa đàm, đối thoại với hội viên, phụ nữ, trong đó chú trọng đến hội viên là đồng bào dân tộc thiểu số; tuyên truyền qua hệ thống phát thanh của xã, phường, bằng xe chuyên dụng, hệ thống pano, áp phích, thông tin lưu động, đĩa CD, DVD, các hình thức sân khấu hóa … Ngoài những nội dung và hình thức tuyên truyền nêu trên, tỉnh Đồng Nai đã phát hành hơn 171.527 tài liệu tuyên truyền (sổ tay, tờ rơi, pano, phim, clip…) cung cấp cho hơn 149.843 tổ chức, cá nhân nhằm nâng cao nhận thức pháp luật về hôn nhân và gia đình; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền qua báo, đài, mạng xã hội, màn hình LED công cộng.

Hội nghị tuyên truyền phổ biến pháp luật về bình đẳng giới và các vấn đề về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho đồng bào dân tộc thiểu số 

Việc triển khai xây dựng và nhân rộng Mô hình điểm và các mô hình chuyên đề “Can thiệp làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” cũng được các Sở, ban, ngành địa phương triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả. Toàn tỉnh đã tổ chức thực hiện thí điểm, duy trì và nhân rộng mô hình “Địa chỉ tin cậy - nhà tạm lánh” với 581 địa chỉ tin cậy tại cộng đồng; có hơn 86 tổ tư vấn pháp luật với trên 1.712 thành viên; triển khai duy trì và nhân rộng 122 Câu lạc bộ (CLB) phòng, chống bạo lực gia đình có 1.548 thành viên tham gia; 65 mô hình ấp/khu phố an toàn cho phụ nữ và trẻ em, 2.065 Tổ/CLB “Gia đình 5 không, 3 sạch” với 101.156 thành viên; phát triển và nhân rộng mô hình tiết kiệm và tín dụng tự quản lý để tăng cường tiếp cận tín dụng, cải thiện cơ hội sinh kế, tăng thu nhập cho chị em phụ nữ;… Các mô hình trên có tác động tích cực trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và bài trừ các tệ nạn xã hội, góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Hình ảnh Lễ ra mắt mô hình địa chỉ đáng tin cậy tại cộng tại xã Lộc Ninh, tỉnh Đồng Nai

Thông qua các hoạt động của Đề án, đồng bào dân tộc thiểu số được tuyên truyền sâu rộng hơn về Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống bạo lực gia đình, lồng ghép các vấn đề về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...; mỗi cá nhân, mỗi gia đình tự giác chấp hành và thường xuyên tuyên truyền, vận động người thân trong gia đình cũng thực hiện tốt chính sách, pháp luật. Nhờ đó, nhận thức của đồng bào có nhiều chuyển biến rõ rệt, từng bước thay đổi thói quen, hành vi trong hôn nhân, góp phần hạn chế tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và tạo chuyển biến tích cực về chất lượng dân số, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, văn minh, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của đất nước./.